Lokum, yüzyıllar boyunca Anadolu’dan Osmanlı’ya kadar uzanan çok geniş bir coğrafyada varlığını sürdürmüştür. Türkiye mutfağının geleneksel lezzetleri arasında yer alan lokumu günümüzde dünyanın pek çok ülkesi de tanıyıp biliyor. 7’den 70’e herkesin severek tükettiği lokumun faydaları ise zannedildiğinden de fazla…
Keyifli kahve sohbetlerinin yanına en çok yakışan lezzet, Türk mutfağının en sevilen lezzetlerinden biridir. Bayramların, kız isteme törenlerinin ve daha pek çok önemli ziyaretin başrolü olan lokumun neredeyse 15. yüzyıldan beri her özel anımıza eşlik ettiğini söyleyebiliriz. Peki tüketmekten keyif aldığımız lokumun faydaları hakkında neler bilgi sahibiyiz?
İçerisinde bol miktarda şeker bulunması nedeniyle pek çok kesim lokumun zararlı bir tatlı olduğunu düşünse de dikkatli bir şekilde ve az miktarlarda tüketildiğinde lokumun faydaları azımsanamaz.
Limonlu, fıstıklı, damla sakızlı başta olmak üzere pek çok çeşidi bulunan lokumun faydalarından yararlanmak için beslenme düzeninize mutlaka lokumu da eklemenizi öneririz. O halde dilerseniz artık lokumun birçok insan tarafından bilinmeyen faydalarından bahsedelim… Bademcik İltihaplarını Önler
Yumuşacık bir tatlı olan lokum, Osmanlı’da “rahat ul-hulküm” olarak da bilinirdi. Bu kelimenin Türkçe karşılığı ise “boğazı rahatlatan”dır. Bu anlamda lokumun bademcik iltihaplarını iyileştirme konusunda başarılı bir besin kaynağı olduğunu söyleyebiliriz. Bademcik rahatsızlıkları özellikle kış aylarında çoğaldığından bu mevsimde lokumu beslenme rutininize ekleyebilirsiniz. Besin Değeri Yüksektir Karbonhidrat, protein, potasyum, kalsiyum ve demir açısından zengin bir kaynak lokumun besin değeri de oldukça yüksektir. Zengin içeriği ve yoğun aromasıyla lokum, vücudun ihtiyaç duyduğu kalsiyum ve vitamini karşılamaktadır. Böbrek ve Karaciğer Rahatsızlıklarına İyi Gelir
Lokumun faydaları arasında yer alan bir diğer şey özellik ise böbrek ve karaciğer rahatsızlıklarına iyi gelmesi. İçerisinde karbonhidrat bulundurması nedeniyle insanların tüketmeden önce temkinli davrandıkları lokum, böbrek sağlığı konusunda protein grubunda yer alan besinlere göre çok daha masumdur.
Bunu şu şekilde açıklayabiliriz; kırmızı et gibi protein miktarı yüksek besinler kas oluşumunu arttırmak için tüketilir. Fakat kas oluşumu için öncelikle proteinin enerjiye dönüştürülmesi gerekir. Bu esnada da kreatinin ve ürit asit gibi maddeler atık haline gelerek vücutta birikir ve idrar yoluyla atılamayabilir. Bu zararlı maddeler zamanla kanda biriktiğinde ise karaciğer ve böbrekler görevlerini getiremez hale gelir ve yıkıcı etkileri bulunan böbrek ve karaciğer rahatsızlıkları ortaya çıkar.
Düşük kalorili bir tatlı olan lokum ise vücutta biriken bu maddelerin çok kısa bir sürede dışarı atılmasına ön ayak olur. Ayrıca böbrek üstü bezlerinin daha hızlı çalışmasına yardımcı olan lokum, kum ve taş oluşumunu da önler. Bu anlamda lokumun böbrek ve karaciğer rahatsızlıkları konusunda en tatlı ilaç olduğunu söyleyebiliriz. Enerji Deposudur
Aşırıya kaçmadan tüketildiği takdirde sağlıklı bir besin olan lokum, içerisinde bulunan şeker ve nişasta sayesinde ise adeta enerji deposudur. Yüksek besin değerleriyle gün içerisinde kendinizi daha dinç ve dinamik hissettirmesinin yanı sıra lokum, karbonhidrat grubunda yer aldığı için tüketildikten çok kısa bir süre sonra vücut tarafından yakılmaktadır. Aynı zamanda metabolizmayı hızlandırdığı için bu özelliği ile kilo alma probleminin de önüne geçer. Yaraları İyileştirir
Lezzetine doyulmayan lokumun faydaları arasında yaraları iyileştirmesi de bulunmaktadır. Vücutta çeşitli nedenlerden dolayı oluşmuş yaraları kısa sürede iyileştirebilen lokumdan iltihaplı bir cilt hastalığı olarak bilinen çıbanın tedavi edilmesinde de yararlanılır. Çıbanın üzerine lokum sarılıp bir süre bekletildiğinde yavaş yavaş iyileşmeye başladığı görülür. Bu özelliği ile lokum geçmiş yıllardan beri alternatif tıpta kullanılmaktadır.
Tüm bunlara ek olarak lokum akne ve sivilce tedavisinde de kullanılmaktadır. Stres kaynaklı ortaya çıktığı düşünülen sivilcenin üzerine lokum ile yaptığınız maske, sivilcenin oldukça kısa bir sürede kurumasına ve iyileşmesine yardımcı olur. Ayrıca vücutta ödem oluşan bölgelerde bir süre lokum bekletildiği takdirde oluşan şişliklerin indiği de bilinir.
Pek çok besin gibi lokum da yalnızca aşırıya kaçmadan tüketildiğinde vücuda fayda sağlar. Aksi takdirde zararlı etkileri ile karşı karşıya kalmanız mümkündür. Ek olarak lokum, faydalı bir besin kaynağı olsa bile şeker oranının yüksek olması sebebiyle özellikle diyabet rahatsızlığı bulunan kişiler tarafından tüketilmeden önce mutlaka bir uzmana danışılmalıdır. Onun için Türk mutfağının en tatlı üyesi desek hiç de yanlış olmaz. Yemeye doyamıyor, kokusundan tanıyor, herkese ikram etmek istiyoruz. “Ağzımız tatlansın” dediğimiz anlarda aklımıza ilk gelen seçenek olan lokum, Türk mutfağında oldukça özel bir yere sahip. En güzel anılarımızda da yanımızda. Bayramlar, ziyaretler, kahve yanında hoş muhabbetler derken, vazgeçilmezlerimizden biri haline gelen lokum; çocukluğumuzdan beri sevdiğimiz tatlardan biri.
Üstelik öyle lezzetli bir şekerlem deyip geçmek de mümkün değil. Geçmişi Osmanlı mutfağına dayanan lokum, her geçen gün dünya genelindeki ününü artırıyor. Saray Mutfağında Lokum… Türkiye’yi uluslararası arenada tanıtan lezzetleri saymanızı istesek, ilk aklınıza gelen muhtemelen lokum olurdu. Kökleri bir hayli eskiye dayanan lokum, 15.yüzyıldan beridir hayatımızın içerisinde yerini alıyor.
Kökeni Pers İmparatorluğu’nda sıklıkla tüketilen tatlılardan ‘abhisa’ya dayandığı söylenen bu tatlı, günümüzdeki şeklini 18.yüzyılda aldı. Osmanlı saray mutfağına ilk girdiğinde bugünkü adıyla anılmıyordu elbette.
Tükettikten sonra boğazda sebep olduğu rahatlıktan ötürü ‘rahat ul-hulküm’ yani ‘boğazı rahatlatan’ adı verilmişti. Zaman içerisinde ‘rahat lokum’ olarak evrilen tatlı, Türkçede sadeleşmeye gidilmesiyle birlikte, sadece lokum adını aldı ve (Turkish Delight) Türk lokumu olarak dünya genelinde popülerlik kazanmayı başardı. Lokum Çeşitleri ve Yapılışı Lokumun yapılığı esnasında kullanılan malzemeler; sitrik asit, nişasta, şeker, aroma ve gıda boyasıdır. Yapılışı sırasında şeker su içerisinde tamamen kayboluncaya kadar kaynatılır, sonrasında sitrik asit ve nişasta çözüldükten sonra bu su ile karıştırılır.
Birlikte de kaynatıldıktan sonra, içerisinde eklenecekse eğer aroma ve gıda boyası eklenir. Sonrasında ise 20 saat nişastalı kaplarda bekletilir. Bekleme sürecinin ardından ise şekillendirme işlemine geçilir. Her ne kadar lokum söz konusu olduğunda biz tek tip bir şey anımsasak da çok sayıda lokum çeşidi vardır. Neredeyse bütün meyvelerle lokum yapılabilir.
Yine de lokum çeşitlerinden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz: Çifte kavrulmuş lokum, kuş lokumu, fıstıklı lokum, limonlu lokum, meyveli lokum, narı lokum, Antep fıstıklı lokum, damla sakızlı lokum, gül yapraklı lokum, kaymaklı lokum… Bunlar sağlıklı bir şekilde üretildikleri müddetçe oldukça lezzetli hale gelir. Lokum yapılan imalathaneler de Sağlık Bakanlığı tarafından görevlendirilen İl Sağlık Müdürlüğü bünyesindeki ekiplerle sık sık denetlenmekte ve üretim noktaları kontrol edilmektedir. ŞAŞIRTICI FAYDALARIYLA LOKUM…
Her ne kadar şekerli bir tatlı olması nedeniyle lokum zararlı bir besin gibi düşünülse de aslında tüketiminde aşırıya kaçılmadığı müddetçe oldukça faydalıdır. Osmanlı saraylarından bugüne gelen lezzet lokumun 100 gramında 89 gr karbonhidrat, 0.19 gr yağ, 19 mg potasyum, 0.2 gr protein, 5 mg kalsiyum, 0.1 mg da demir bulunur. Ancak bu oranlar bazen kullanılan malzemelere göre değişiklik gösterebilir. Lokumun besin değerinden sonra bilinen faydalarından söz etmemiz gerekirse, bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
Osmanlı’da ‘boğazı rahatlatan’ olarak anılan lokum, tahmin edilebileceği gibi bademcik iltihabı üzerinde etkilidir. İltihaplanma durumundan daha kısa sürede kurtulmak için lokum tüketmeye özen gösterilmesi faydalı olacaktır. Özellikle kış aylarında evinizden eksik etmemenizi öneririz.
İçeriğinde karbonhidrat bulunduğu için uzmanlar lokum tüketiminin böbrek hastaları için olumlu etkiler göstereceğini düşünmekteler.
Vücutta meydana gelen çıban, yara ve sivilcelerin daha kısa sürede iyileşmesine olanak sağladığı bilinir. Akne ve sivilcelerden kurtulmak için tüketmenin yanı sıra lokum ile bir maske de yapılabilir.
Aşırı şekilde tüketilmediği müddetçe lokum sağlık sorunlarına sebep olmayacağı gibi, kilo alınımına da neden olmaz.
